ADHD bij volwassenen

Balans vinden in het leven is al een hele kunst voor elke volwassene, maar als je altijd te laat bent, nooit georganiseerd, vergeetachtig of steeds overdonderd door je verantwoordelijkheden, heb je misschien wel ADHD.
ADHD raakt veel volwassenen en is een breed spectrum van frustrerende symptomen die bijvoorbeeld je relatie of carrière kunnen hinderen. Leren over ADHD is de eerste stap in de goede richting. Als je eenmaal de uitdagingen van ADHD begrijpt, kun je leren te compenseren voor de gebieden waar je niet goed in bent en beginnen met voordeel te halen uit je sterke kanten.
ADHD bij volwassenen begrijpen
ADHD zorgt niet alleen voor problemen bij kinderen. Als je in je jeugd de diagnose ADHD hebt gehad, is de kans groot dat je de symptomen meedraagt naar je volwassen leven. Maar ook als je nooit de diagnose hebt gehad, betekent dit niet dat je hier als volwassene geen last van hebt.
ADHD is niet alleen voor kinderen
Volwassen ADHD hoeft vaak niet herkend te worden tijdens de kindertijd. Vooral in het verleden waren er maar weinig mensen bekend met ADHD. In plaats van het herkennen van de symptomen en een diagnose stellen van het echte probleem, hebben je familie, vrienden, leraren of andere mensen in je omgeving je misschien het label gegeven van een drukke, dromerige, luie, probleemzoekende persoon, of vonden ze je gewoon een slechte student.
Aan de andere kant ben je misschien in staat geweest om de symptomen van ADHD te compenseren toen je jong was en kwam je pas in de problemen toen je verantwoordelijkheden groeiden. Hoe meer ballen je probeert hoog te houden, zoals je carrière, een familie starten of een huishouden draaien, hoe groter de nood is om te organiseren, focussen en kalm te blijven. Dit is al een uitdaging voor iedereen, maar als je ADHD hebt, kan dit simpelweg onmogelijk voelen.
Het goede nieuws is dat, hoe het ook kan voelen, de uitdagingen van ADHD wel zijn te overwinnen. Met kennis, ondersteuning en een beetje creativiteit kun je leren om de symptomen onder controle te krijgen en zelfs van je zwaktes je kracht te maken. Het is nooit te laat om de problemen om te draaien en te beginnen met succes onder je eigen voorwaarden.
Mythes en Feiten over ADHD bij volwassenen
MYTHE: ADHD is slechts een kwestie van geen wilskracht. Personen met ADHD focussen wel op zaken die ze interessant vinden, dus kunnen zich overal op focussen als ze echt willen.
FEIT: ADHD lijkt een wilskracht probleem, maar is dit niet. Het is in de essentie een probleem in het management systeem van de hersenen.
MYTHE: Iedereen heeft kenmerken van ADHD, iedereen met een beetje intelligentie kan deze problemen overwinnen.
FEIT: Mensen met ADHD zijn er in alle intelligentieniveaus. En ondanks dat vechten bent en waarom je problemen hebt met dingen die voor anderen zo gemakkelijk lijken.
MYTHE: Als je als kind geen diagnose ADHD hebt gehad, kun je het ook niet als volwassene hebben.
FEIT: Veel volwassenen worstelen hun hele leven met onopgemerkte ADHD-kenmerken. Ze hebben geen hulp gehad of gezocht omdat ze aannamen dat de oorzaak van hun problemen op andere gebieden lag.
Kenmerken en symptomen van ADHD bij volwassenen
Bij volwassenen ziet ADHD er meestal anders uit dan bij kinderen, en de symptomen zijn vaak uniek per persoon. De volgende categorieën zijn de veelvoorkomende symptomen van ADHD bij volwassenen. Kijk of je de gebieden kunt identificeren waarmee jij problemen hebt. Als je deze punten eenmaal duidelijk hebt, kun je beginnen te werken aan technieken om ermee om te gaan.
Veelvoorkomende symptomen bij volwassenen met ADHD:
Concentreren en gefocust blijven.
Volwassenen met ADHD hebben vaak moeite met gefocust blijven en de dagelijkse, terugkerende taken. Als voorbeeld, kun je makkelijk afgeleid zijn door irrelevante beelden en geluiden, snel van de ene naar de andere activiteit springen, of snel verveeld raken. Symptomen in deze categorie worden vaak over het hoofd gezien, omdat ze minder opvallen dan andere symptomen zoals hyperactiviteit en impulsiviteit, maar ze kunnen evenveel problemen veroorzaken. De symptomen van concentratie zijn onder andere:
- “zoning out” zonder het zelf te beseffen, zelfs midden in een gesprek
- extreme verstrooidheid en dwalende gedachten maken het moeilijk op koers te blijven
- moeite met de aandacht erbij te houden, zoals bij het lezen of het luisteren naar opdrachten
- worstelen om taken af te ronden, zelfs de taken die simpel lijken
- de gewoonte om over details heen te kijken, wat leidt tot fouten of incompleet werk
- slecht kunnen luisteren, problemen met onthouden wat er gezegd is en instructies opvolgen
Hyperfocus.
Je weet waarschijnlijk al dat mensen met ADHD problemen hebben met focussen op een taak die niet interessant voor ze is. Wat je waarschijnlijk niet weet, is dat er ook een andere kant is: een drang om volledig op te gaan in taken die stimulerend en belonend zijn. Deze paradox wordt hyperfocus genoemd.
Hyperfocus is eigenlijk een mechanisme om met afleiding om te gaan, een manier om de chaos uit te sluiten. Het kan zo sterk zijn dat je alles wat om je heen gebeurt totaal niet meer doorhebt. Je zit bijvoorbeeld zo in een boek, tv-show of de computer dat je het besef van de tijd kwijtraakt en de dingen die je eigenlijk zou moeten doen verwaarloost. Hyperfocus kan van grote waarde zijn als het op een productief iets gericht is, maar kan ook voor problemen zorgen op het werk of in je relatie als het niet onder controle is.
Slechte organisatie en vergeetachtigheid.
Als je een volwassene bent met ADHD, lijkt het leven vaak chaotisch en niet onder controle. Georganiseerd blijven, uitzoeken welke informatie relevant is voor een taak, prioriteiten stellen, bijblijven met taken en verantwoordelijkheden of je tijd indelen kan extreem uitdagend zijn. Veelvoorkomende symptomen van slechte organisatie en vergeetachtigheid zijn:
- slechte organisatievaardigheden (thuis, op kantoor, het bureau of de auto is het vaak rommelig en vol)
- neiging om uit te stellen
- moeite met starten en afronden van projecten
- chronisch te laat komen
- vaak afspraken vergeten, verplichtingen en deadlines missen
- constant dingen kwijtraken (sleutels, portemonnee, telefoon, documenten, rekeningen)
- tijd die je nodig hebt om taken af te ronden verkeerd inschatten
Impulsiviteit
Als je last hebt van de symptomen in deze categorie, heb je misschien problemen met het onder controle houden van je gedrag, uitspraken en reacties. Je doet misschien voordat je denkt, je onderbreekt misschien mensen, gooit commentaar er zo uit, en gaat taken afraffelen zonder de instructies te lezen. Als je impulsiviteitsproblemen hebt, is geduld opbrengen erg moeilijk. Je kunt jezelf ook nog wel eens terugvinden in risicovolle situaties of omstandigheden. Je kunt problemen hebben met impulsiviteit als je:
- regelmatig mensen onderbreekt, of door hen heen praat
- slechte zelfcontrole hebt
- gedachten eruit floept die onbeleefd of ongepast zijn, zonder erover na te denken
- verslavingsgevoelig bent
- risicovol of spontaan gedrag vertoont zonder na te denken over de gevolgen
- moeite hebt met sociaal geaccepteerd gedrag te vertonen
Je hoeft niet hyperactief te zijn om ADHD te hebben
Volwassenen met ADHD zijn een stuk minder hyperactief dan hun jongere tegenhangers. Een klein deel van de volwassenen met ADHD heeft maar last van continue hyperactiviteit. Onthoud dat namen kunnen misleiden en je kunt ADHD hebben als je één of meer van de symptomen hebt, ook al ben je niet altijd druk.
Gevolgen van ADHD bij volwassenen
Als je er net achter bent gekomen dat je een volwassene bent met ADHD, is de kans groot dat je over de jaren veel onbegrepen problemen hebt gehad. Mensen hebben je misschien bestempeld als “lui” of “dom” omdat je vergeetachtig was en moeite had met taken afronden. Waarschijnlijk begon je aan jezelf te twijfelen en ook te geloven in deze negatieve labels.
Onbehandelde ADHD heeft een breed scala aan gevolgen ADHD dat niet gediagnosticeerd is, kan zo’n beetje problemen veroorzaken in elk gebied van je leven.
Lichamelijke en psychische problemen.
De symptomen van ADHD kunnen bijdragen aan een variatie van gezondheidsproblemen, inclusief obsessief eten, middelenmisbruik, angst, chronische stress en een laag zelfbeeld. Je kunt misschien tegen problemen aanlopen door het missen van check-ups, doktersafspraken overslaan, medicatie-instructies niet goed opvolgen of vergeten belangrijke medicijnen te slikken.
Werk- en financiële problemen.
Volwassenen met ADHD ervaren vaak problemen met hun carrière en hebben een sterk gevoel van onderpresteren. Je hebt misschien moeite met je baan aan te houden, de standaardprocedures te volgen, deadlines halen en je aan de 9-tot-5-routine te houden. Financiën beheren kan ook een probleem zijn; je worstelt misschien met onbetaalde rekeningen, verloren documenten, of schulden door impulsief uitgeefgedrag.
Relatieproblemen.
De symptomen van ADHD kunnen druk zetten op je werk-, liefdes- en familierelaties. Je bent het misschien zat dat degenen die om je geven je continu vertellen om op te ruimen, beter te luisteren of je organisatie op orde te krijgen. Je voelt je misschien gekwetst en boos over je vermeende “onverantwoordelijkheid” of “ongevoeligheid.” Dit brede scala aan gevolgen van ADHD kan leiden tot verlegenheid, frustratie, hopeloosheid, teleurstelling en verlies van zelfvertrouwen. Je hebt misschien het gevoel dat je nooit je leven onder controle krijgt. Daarom kan de diagnose van ADHD een enorme bron zijn van opluchting en hoop. Het helpt je begrijpen waartegen je aan het vechten was en voor het eerst in je leven besef je dat je er niet veel aan kon doen. De problemen die je had waren symptomen van ADHD, niet altijd het resultaat van persoonlijke zwakte of slechte karaktereigenschappen.
ADHD hoeft je niet tegen te houden
Als je ADHD hebt, is het makkelijk te gaan denken dat er iets mis is met je. Maar het is prima om anders te zijn. ADHD is geen indicatie voor intelligentie of bekwaamheid. Sommige dingen zijn misschien moeilijk voor je, maar dat betekent niet dat je jouw niche niet kunt vinden en niet succesvol kunt zijn. De sleutel is om uit te vinden wat jouw kracht is en hier gebruik van te maken. Het kan helpen ADHD te zien als een collectie van karaktereigenschappen, positieve en negatieve, net als elke andere set van eigenschappen die je kunt bezitten. Naast slechter organisatie en impulsiviteit, komt ADHD meestal ook met ongelooflijke creativiteit, passie, energie, out-of-the-box denken en een constante stroom van ideeën. Zoek uit waar je goed in bent en zet een omgeving op om die kracht te ondersteunen.
Zelfhulp voor volwassenen met ADHD
Gewapend met een beter begrip van de uitdagingen die ADHD met zich meebrengt en met behulp van gestructureerde strategieën, kun je echte veranderingen maken in je leven. Veel volwassenen met ADHD hebben slimme manieren gevonden om de symptomen onder controle te houden. Ze maken gebruik van hun “gave” en leiden een productief en bevredigend leven. Je hebt niet per se hulp van buitenaf nodig, in ieder geval niet meteen. Er is een hoop wat je zelf kunt doen om de symptomen onder controle te krijgen.
Eet en beweeg goed.
Beweeg stevig en regelmatig. Het helpt de overvloedige energie en agressie af te voeren op een positieve manier. Eet allerlei verschillende gezonde producten en doe rustig aan met het eten van veel suiker om minder last te hebben van de stemmingwisselingen.
Zorg voor genoeg slaap.
Als je moe bent, is het nog moeilijker om te focussen, stress te managen, productief te blijven en boven op je verantwoordelijkheden te zitten. Help jezelf en zorg dat je elke dag tussen de 7 en 8 uur slaap krijgt.
Werk aan je tijdmanagement.
Stel voor alles een deadline, ook al lijkt het een kleine taak. Gebruik kookwekkers en alarmen om op de goede weg te blijven. Neem regelmatig een pauze, vermijd grote stapels papierwerk of uitstelgedrag door zaken meteen af te handelen als ze binnenkomen. Prioriteer tijdgevoelige taken en schrijf elke opdracht, bericht of gedachte op.
Werk aan je relaties.
Plan activiteiten met vrienden in en blijf betrokken. Wees waakzaam in gesprekken; luister naar anderen als ze spreken en probeer niet te snel zelf wat te zeggen. Werk aan de relaties met mensen die je worstelingen met ADHD begrijpen.
Zorg voor een goede werkomgeving. Maak veel gebruik van lijstjes, kleurcoderingen, herinneringen, notities aan jezelf, rituelen en bestanden. Als het mogelijk is, kies werk dat je interesseert en motiveert.
Behandeling en ondersteuning voor volwassenen met ADHD
Het is belangrijk om te weten dat er hoop is en dat behandeling en ondersteuning voor volwassenen met ADHD beschikbaar zijn. Er zijn verschillende behandelingsopties die je kunnen helpen de symptomen van ADHD onder controle te krijgen, zoals medicatie, therapie, coaching en zelfhulpstrategieën. De sleutel is om de behandeling te vinden die het beste bij jouw unieke behoeften en situatie past.
- Medicatie:
Voor sommige volwassenen met ADHD kan medicatie een effectieve manier zijn om symptomen onder controle te krijgen. Er zijn verschillende soorten ADHD-medicijnen beschikbaar, zoals stimulantia en niet-stimulantia. Het is belangrijk om met je arts te overleggen om de juiste medicatie en dosering voor jou te bepalen. - Therapie en coaching:
Cognitieve gedragstherapie (CGT) en ADHD-coaching kunnen nuttig zijn voor volwassenen met ADHD. CGT helpt je negatieve denkpatronen te identificeren en te veranderen, terwijl coaching je kan helpen bij het ontwikkelen van praktische vaardigheden om je leven beter te organiseren en je te focussen op je doelen. - Zelfhulpstrategieën:
Er zijn veel zelfhulpstrategieën die je kunt toepassen om je symptomen van ADHD te beheersen, zoals het creëren van routines, het stellen van realistische doelen, het gebruik van timers en het maken van to-do-lijsten. Het kan ook nuttig zijn om je omgeving zo in te richten dat het je helpt gefocust en georganiseerd te blijven. - Ondersteuningsgroepen en netwerken:
Het kan nuttig zijn om contact te leggen met anderen die ook met ADHD worstelen. Ondersteuningsgroepen, online forums, netwerken en onze facebookpagina kunnen je helpen ervaringen te delen, advies en steun te krijgen en te leren van anderen die met vergelijkbare uitdagingen te maken hebben. - Gezonde levensstijl:
Het handhaven van een gezonde levensstijl kan een belangrijke rol spelen bij het beheersen van de symptomen van ADHD. Zorg voor voldoende slaap, eet een evenwichtig dieet, beweeg regelmatig en beheers stress door middel van ontspanningstechnieken zoals mindfulness, meditatie of yoga.
Het is belangrijk om te onthouden dat het beheersen van ADHD een levenslang proces kan zijn, en dat het essentieel is om geduldig te zijn en jezelf de tijd te geven om veranderingen door te voeren. Met de juiste ondersteuning, behandeling en strategieën kun je leren omgaan met de uitdagingen van ADHD en een succesvol, bevredigend, vrolijk en actief leven leiden.